NEPP

Dutch below

The local government of Bonaire, supported by the Dutch government in The Hague, recently announced the acquisition of the former plantation Fontein. With a significant investment of 3.4 million dollars, the government aims to safeguard the area’s natural and cultural significance and ensure continued public access. 

Historical Importance 

Yellow-shouldered Amazon Parrots. Photo credit: Hans Smulders

The name “Fontein” pays homage to the perpetual freshwater source that originates in a reservoir beneath the north-eastern area of Bonaire. This freshwater source has been historically crucial for the island and its inhabitants, dating back to when the indigenous Caquetio people occupied the region, evident in the petroglyphs found on the estate. 

The plantation, a part of Bonaire’s plantation complex, holds intrinsic cultural-historical value. From Spanish rule in 1499 to modern day, Fontein has been a witness to changing economic landscapes on the island.  Despite facing challenges, diligent efforts have been made to maintain, the plantation’s patterns and interactions between nature and culture remain visible, contributing to Bonaire’s identity. 

Natural Value 

Orange fruits of the Strongbark tree. Photo credit: Marjolijn Lopes Cardozo

The area of Fontein contains three freshwater reservoirs, as well as scrubland and introduced fruit trees.  Since freshwater sources on the island are sparse, this area has been identified as an Important Bird and Biodiversity Area by BirdLife International. This area supports various populations of threatened and restricted range birds, such as the yellow-shouldered Amazon parrot (lora). Funding to purchase Fontein was made possible through a Nature and Environmental Policy Plan (NEPP) related project by the Ministry of Agriculture, Nature and Food Quality and Public Entity Bonaire. The goal of this project is to recreate this freshwater paradise for all of the islands’ residents (human and otherwise) to enjoy. 

Heritage 

The government’s acquisition marks a critical step in preserving Bonaire’s heritage. Fontein’s complex history, from indigenous habitation to colonial struggles and post-slavery challenges, reflects the broader Caribbean narrative. The plantation’s value lies in tangible remains—prehistoric paintings, Dutch archaeological remnants, and landscape structures—all witnesses to centuries of habitation. 

Looking Forwards 

The government’s investment in Fontein reaffirms its commitment to valuing and preserving Bonaire’s heritage. The acquisition ensures that this historic plantation remains a living testament to the island’s past, providing a unique space for reflection, education, and community engagement. 

DCNA 

The Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) supports (science) communication and outreach in the Dutch Caribbean region by making nature related scientific information more widely available through amongst others the Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA’s news platform BioNews and through the press. This article contains the results from several (scientific) projects but the projects themselves are not DCNA projects. No rights can be derived from the content. DCNA is not liable for the content and the in(direct) impacts resulting from publishing this article.   

De lokale overheid van Bonaire, gesteund door de Nederlandse regering in Den Haag, heeft onlangs de overname van de voormalige plantage Fontein aangekondigd. Met een aanzienlijke investering van 3,4 miljoen dollar wil de regering de natuurlijke en culturele betekenis van het gebied veiligstellen en blijvende publieke toegankelijkheid garanderen.

Historisch belang

Geelschouder amazone papegaai. Foto: Hans Smulders

De naam “Fontein” is een eerbetoon aan de zoetwaterbron die zijn oorsprong vindt in een reservoir onder het noordoostelijke deel van Bonaire. Deze zoetwaterbron was van oudsher cruciaal voor het eiland en zijn bewoners en dateert uit de tijd dat de inheemse Caquetio bevolking de regio bezette, dit blijkt uit de rotstekeningen die op het landgoed te vinden zijn.

De plantage, onderdeel van het plantagecomplex van Bonaire, heeft een innerlijke cultuurhistorische waarde. Vanaf de Spaanse overheersing in 1499 is Fontein getuige geweest van veranderende economische landschappen op het eiland. Ondanks de uitdagingen die er zijn, zijn er ijverige inspanningen geleverd om de patronen van de plantage en de interacties tussen natuur en cultuur zichtbaar te houden, wat bijdraagt aan de identiteit van Bonaire.

Natuurlijke waarde

Oranje fruit van de Watakeli boom. Foto: Marjolijn Lopes Cardozo

Het gebied van Fontein bevat drie zoetwaterreservoirs, evenals kreupelhout en geïntroduceerde fruitbomen. Omdat zoetwaterbronnen op het eiland schaars zijn, is dit gebied door BirdLife International aangemerkt als een belangrijk vogel- en biodiversiteitsgebied. Dit gebied herbergt verschillende populaties van bedreigde vogels en vogels met een beperkt verspreidingsgebied, zoals de geelschouder amazone papegaai (Lora). De financiering voor de aankoop van Fontein is mogelijk gemaakt via een Nature and Environmental Policy Plan (NEPP) gerelateerd project van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Openbaar Lichaam Bonaire. Het doel van dit project is om dit zoetwaterparadijs opnieuw te creëren zodat alle bewoners van het eiland (menselijk en anderszins) er van kunnen genieten.

Erfgoed

De overname door de overheid markeert een cruciale stap in het behoud van het erfgoed van Bonaire. De complexe geschiedenis van Fontein, van inheemse bewoning tot koloniale strijd en uitdagingen na de slavernij, weerspiegelt de Caribische geschiedenis. De waarde van de plantage ligt in tastbare overblijfselen zoals prehistorische schilderingen, Nederlandse archeologische overblijfselen en landschapsstructuren die allemaal getuigen van eeuwenlange bewoning.

Vooruitblik

De investering van de overheid in Fontein bevestigt opnieuw haar inzet voor het waarderen en behouden van het erfgoed van Bonaire. De aankoop zorgt ervoor dat deze historische plantage een levend bewijs blijft van het verleden van het eiland en biedt een unieke ruimte voor reflectie, educatie en betrokkenheid van de gemeenschap.

DCNA

De Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA)ondersteunt (wetenschaps) communicatie en outreach in de Nederlandse Caribische regio door natuurgerelateerde wetenschappelijke informatie breder beschikbaar te maken via onder meer de Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA’s nieuwsplatform BioNews en de pers. Dit artikel bevat de resultaten van verschillende (wetenschappelijke) projecten, maar de projecten zelf zijn geen DCNA-projecten. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. DCNA is niet aansprakelijk voor de inhoud en de indirecte gevolgen die voortvloeien uit het publiceren van dit artikel.

Published in BioNews 69

Dutch, Papiamento and Papiamentu below 

A new DCNA project “Monitoring for Bird Biodiversity Conservation in the Dutch Caribbean” has officially been launched. Through combining enhanced training, field surveys and the use of a standardized monitoring programme, local nature management organizations can now better contribute to monitoring and protecting land bird populations and its environments across the Dutch Caribbean.  

Through this new project, the Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) aims to equip the nature management organizations (parks)- Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA), Stichting Nationale Parken Bonaire (STINAPA), Caribbean Research and Management of Biodiversity (CARMABI), Saba Conservation Foundation, St. Eustatius National Parks (STENAPA) and Nature Foundation St. Maarten– with the tools to actively monitor land bird populations and analyze the data. This project is more than mere data collection; it is a dynamic, science-driven initiative designed to facilitate comprehensive analysis and knowledge sharing, offering insights into the health of the local ecosystems. The project started this year and will run through the first quarter of 2028. The project is funded by the Ministry of Agriculture, Nature and Food Quality and DCNA’s activities are funded by the Dutch Postcode Lottery. 

Ecological Health 

Birds offer a unique lens through which the parks can assess the overall health of their ecosystems.  In addition, birds play a crucial role in island ecosystems e.g., pollinating flowers, dispersing seeds, and emphasize how important protected areas are for certain restricted-range, vulnerable species. By tracking the relative abundance and species composition of birds across different environment types, there are a number of key insights to be gained on island, inter-island and regional levels. 

One objective is to better understand the relative abundance of birds, both in general and for specific species. Through careful observation, this project will look to discern patterns and fluctuations over seasons and time. These fluctuations are not just indicators of avian life but windows into broader ecological dynamics. 

In addition, this project will investigate the composition of bird species in various environments throughout the year.  This will give the parks a better understanding of how local ecosystems evolve and adapt throughout the year. 

The monitoring efforts will help to ensure that species under threat are identified in time to influence their long-term survival. Also, changes- or the absence thereof- in bird population sizes may indicate environmental change or stability. In this way, monitoring bird population can tell us more about nature’s “health” in general. This helps parks to evaluate conservation success and adapt management actions if needed.  

Methodology 

Photo credit: Rostislav Stach (SHAPE/DCNA)- all rights reserved

In 2022, the DCNA has provided parks’ staff with the opportunity to attend the PROALAS bird monitoring workshop in the Dominican Republic, organized by BirdsCaribbean. Through DCNA’s Research and Monitoring Working Group, the parks chose to use the PROALAS protocol as a standardized landbird monitoring method. Thanks to this standardized protocol, data collected in this programme will be comparable between Dutch Caribbean islands and with the rest of the Caribbean and South American region.   

Bird surveys will be conducted twice a year, specifically in March/April (post rainy-season) and in October/November (pre-rainy-season) on all six Dutch Caribbean islands. These surveys will be executed by trained park rangers and other bird experts. 

A Shared Commitment to Science 

This project will also contribute to achieving the strategic goals regarding (land)birds and their habitats as a part of the Nature and Environment Policy Plan (NEPP) by the Ministries of Agriculture, Nature and Food Quality (LNV), and Infrastructure and Water Management (I&W).  The project has been developed in consultation with Wageningen University & Research to make sure it can be used to the related “State of Nature of the Caribbean Netherlands Reporting”. Furthermore, to promote transparency and foster collaboration, all collected data will be made accessible through the Dutch Caribbean Biodiversity Database (DCBD), Observation.org, and BirdsCaribbean. This commitment to data sharing transcends borders, ensuring that the science-driven conservation efforts benefit not only the Dutch Caribbean but also the global scientific community.  

***********************************************************************************  

DCNA       

The Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) supports (science) communication and outreach in the Dutch Caribbean region by making nature-related scientific information more widely available through amongst others the Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA’s news platform BioNews and the press.  No rights can be derived from the content. DCNA is not liable for the content and the in(direct) impacts resulting from publishing this article.      

Een nieuw DCNA-project ‘Monitoring for Bird Biodiversity Conservation in the Dutch Caribbean’ is officieel gelanceerd. Door het combineren van verbeterde training, veldonderzoek en het gebruik van een gestandaardiseerd monitoringprogramma kunnen lokale natuurbeheerorganisaties nu beter bijdragen aan het monitoren en beschermen van landvogelpopulaties en hun omgeving in het Caribisch gebied. 

Met dit nieuwe project wil de Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) de natuurbeheerorganisaties (parken) – Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA), Stichting Nationale Parken Bonaire (STINAPA), Caribbean Research and Management of Biodiversity (CARMABI), Saba Conservation Foundation, St. Eustatius National Parks (STENAPA) en Nature Foundation St. Maarten– uitrusten met de tools om landvogelpopulaties actief te monitoren en de gegevens te analyseren. Dit project is meer dan alleen het verzamelen van gegevens; het is een dynamisch, wetenschappelijk aangedreven initiatief dat is ontworpen om uitgebreide analyses en kennisuitwisseling mogelijk te maken en inzichten te bieden in de gezondheid van de lokale ecosystemen. Het project is dit jaar gestart en loopt tot het eerste kwartaal van 2028. Het project wordt gefinancierd door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de activiteiten van DCNA worden gefinancierd door de Nationale Postcode Loterij. 

Ecologische gezondheid 

Vogels bieden een unieke lens waarmee de parken de algehele gezondheid van hun ecosystemen kunnen beoordelen. Bovendien spelen vogels een cruciale rol in de ecosystemen van eilanden, bijvoorbeeld door bloemen te bestuiven, zaden te verspreiden, en ze benadrukken hoe belangrijk beschermde gebieden zijn voor bepaalde, kwetsbare soorten met een beperkt verspreidingsgebied. Door de relatieve dichtheid en soortensamenstelling van vogels in verschillende omgevingstypen te volgen, kunnen er een aantal belangrijke inzichten worden verkregen op eiland-, intereiland- en regionaal niveau. 

Eén doelstelling is om de relatieve dichtheid aan vogels beter te begrijpen, zowel in het algemeen als voor specifieke soorten. Door middel van zorgvuldige observatie zal dit project proberen patronen en fluctuaties in de loop van seizoenen en tijd te onderscheiden. Deze fluctuaties zijn niet alleen indicatoren van het vogelleven, maar vensters in een bredere ecologische dynamiek. 

Daarnaast zal dit project het hele jaar door de samenstelling van vogelsoorten in verschillende omgevingen onderzoeken. Dit zal de parken een beter inzicht geven in hoe lokale ecosystemen het hele jaar door ontwikkelen en zich aanpassen. 

De monitoringinspanningen zullen ertoe bijdragen dat bedreigde soorten tijdig worden geïdentificeerd om hun overleving op de lange termijn te beïnvloeden. Ook kunnen veranderingen – of de afwezigheid daarvan – in de omvang van de vogelpopulatie wijzen op veranderingen of stabiliteit in de omgeving. Op deze manier kan het monitoren van de vogelpopulatie ons meer vertellen over de ‘gezondheid’ van de natuur in het algemeen. Dit helpt parken om het succes van natuurbehoud te evalueren en indien nodig beheersmaatregelen aan te passen. 

Methodologie 

 Antillean crested hummingbird (Orthorhyncus cristatus) by Rostislav Stach (SHAPE/DCNA)- Alle rechten voorbehouden 

In 2022 heeft DCNA parkpersoneel de mogelijkheid geboden om de PROALAS-workshop voor vogelmonitoring in de Dominicaanse Republiek bij te wonen, georganiseerd door BirdsCaribbean. Via de Research and Monitoring Working Group van DCNA kozen de parken ervoor om het PROALAS -protocol te gebruiken als een gestandaardiseerde monitoringmethode voor landvogels. Dankzij dit gestandaardiseerde protocol zullen de in dit programma verzamelde gegevens vergelijkbaar zijn tussen de Nederlands Caribische eilanden en met de rest van het Caribisch gebied en de Zuid-Amerikaanse regio. 

Er zullen tweemaal per jaar vogelonderzoeken op alle zes de Nederlands-Caribische eilanden worden uitgevoerd, namelijk in maart/april (na het regenseizoen) en in oktober/november (vóór het regenseizoen). Deze onderzoeken zullen worden uitgevoerd door getrainde parkwachters en andere vogelexperts. 

Een gedeelde toewijding aan de wetenschap 

Dit project zal tevens bijdragen aan het realiseren van de strategische doelen op het gebied van (land)vogels en hun leefgebieden als onderdeel van het Natuur- en Milieubeleidsplan (NEPP) van de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Infrastructuur en Waterstaat. (I&W). Het project is ontwikkeld in overleg met Wageningen University & Research om ervoor te zorgen dat het gebruikt kan worden voor de gerelateerde “Staat van de natuur Caribisch Nederland rapportage”. Om de transparantie te bevorderen en samenwerking te bevorderen, zullen alle verzamelde gegevens bovendien toegankelijk worden gemaakt via de Dutch Caribbean Biodiversity Database (DCBD), Observation.org, en BirdsCaribbean. Deze toewijding aan het delen van gegevens overstijgt grenzen en zorgt ervoor dat de wetenschappelijk gestuurde inspanningen op het gebied van natuurbehoud niet alleen ten goede komen aan het Nederlandse Caribisch gebied, maar ook aan de mondiale wetenschappelijke gemeenschap. 

****************************************************************************** 

DCNA 

De Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ondersteunt (wetenschaps) communicatie en outreach in de Nederlandse Caribische regio door natuurgerelateerde wetenschappelijke informatie breder beschikbaar te maken via onder meer de Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA’s nieuwsplatform BioNews en de pers. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. DCNA is niet aansprakelijk voor de inhoud en de indirecte gevolgen die voortvloeien uit het publiceren van dit artikel.  

A lansa oficialmente un proyecto nobo di DCNA “Monitoreo pa Conservacion di Biodiversidad di parha den Caribe Hulandes”. Mediante combinacion di miho capacitacion, estudionan di campo y uzo di un programa di monitoreo standarisa, awor e organisacionnan local di maneho di naturalesa por contribui miho na monitoreo y proteccion di e poblacionnan di parha di tera y nan medio ambiente den henter Caribe Hulandes. 

A traves di e proyecto nobo aki, Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) tin como meta ekipa e organisacionnan di maneho di naturalesa (parkenan): Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA), Stichting Nationale Parken Bonaire (STINAPA), Investigacion y Maneho di e Biodiversidad di Caribe (CARMABI) , Saba Conservation Foundation, St. Eustatius National Parks (STENAPA) y Nature Foundation St. Maarten, cu e hermentnan pa monitorea activamente e poblacionnan di parha di tera y analisa e datonan. E proyecto aki ta mas cu un simpel compilacion di dato; e ta un iniciativa dinamico, impulsa pa ciencia y diseña pa facilita analisis integral y intercambio di conocemento, ofreciendo informacion tocante salud di e ecosistemanan local. E proyecto a cuminsa e aña aki y lo extende te na e prome trimester di 2028. E proyecto ta financia pa Ministerio di Agricultura, Naturalesa y Calidad di Alimento y e actividadnan di DCNA ta financia pa Loteria di Codigo Postal di Hulanda. 

Salud Ecologico 

E parhanan ta ofrece un lens unico a traves di cua e parkenan por evalua salud general di nan ecosistemanan. Ademas, e parhanan ta hunga un rol crucial den ecosistema insular, por ehempel, polinisando flor, distribuyendo simia, y nan ta enfatisa importancia di e areanan proteha pa cierto especie vulnerabel di distribucion restringi. Door di sigui e abundancia relativo y composicion di e especienan di parha den diferente tipo ambiental, por obtene un serie di conocemento clave na nivel insular, interinsular y regional. 

Un di e metanan ta pa compronde miho e abundancia relativo di parha, tanto den especie general como den especie specifico. A traves di un observacion cuidadoso, e proyecto aki lo trata na discerni patronchinan y fluctuacionnan a lo largo di e estacionnan y tempo. E fluctuacionnan aki no ta solamente indicado di bida di parha, sino bentananan pa un ecologico dinamico mas amplio.  

Adicionalmente, e proyectonan lo investiga composicion di e especienan di parha den varios medio ambiente durante aña. Esaki lo duna e parkenan un miho comprension di con e ecosistemanan local ta evoluciona y adapta nan mes durante aña. 

E esfuersonan di monitorea lo yuda garantisa cu e especienan menasa ta keda identifica na tempo pa influencia nan sobrevivencia a largo plazo. Ademas, e cambionan (of ausencia di nan) den tamaño di poblacion di parha por indica un cambio of stabilidad ambiental. Di e manera aki, monitorea poblacion di parha por bisa nos mas tocante “salud” di naturalesa en general. Esaki ta yuda e parkenan evalua e exito di conservacion y adapta e accionnan di maneho den caso cu ta necesario. 

Metodologia 

Foto: Rostislav Stach (SHAPE/DCNA)- Tur derecho reserva

Na aña 2022 DCNA a brinda personal di e parkenan oportunidad di asisti na PROALAS bird monitoring workshop in the Dominican Republic, organisa pa BirdsCaribbean. Pa medio di Grupo di Trabou di Investigacion y Monitoreo di DCNA, e parkenan a opta pa utilisa e protocol PROALAScomo metodo standarisa di monitoreo di parha di tera. Danki na e protocol standarisa aki, e datonan compila den e programa aki lo ta comparabel entre e islanan di Caribe Hulandes y resto di e region di Caribe y Zuid-Amerika. 

Lo realisa censo di parha dos biaha pa aña, specificamente den luna di maart/april (post- temporada di yobida) y den luna di october/november (pre- temporada di yobida) na tur seis isla di Caribe Hulandes. E estudionan aki lo wordo realisa pa park rangers capacita y otro expertonan di parha.  

Un compromiso Comparti cu Ciencia 

E proyecto aki tambe lo contribui pa logra e metanan strategico relaciona cu e parhanan (di tera) y nan habitat como parti di Nature and Environment Policy Plan (NEPP)  di Ministerio di Agricultura, Naturalesa y Calidad di Alimento (LNV), Infrastructura y Maneho di Awa. (I&W). E proyecto a keda desaroya den consulta cu Wageningen University & Research pa garantisa cu por uza esaki den e informacionnan relaciona cu  “State of Nature of the Caribbean Netherlands Reporting”. Ademas, pa promove transparencia y fomenta colaboracion, tur dato compila lo ta accesibel a traves di e database Biodiversidad di Caribe Hulandes (DCBD), Observation.org y BirdsCaribbean. E compromiso aki di comparti dato ta pasa frontera, pa sigura cu e  esfuersonan di conservacion impulsa pa ciencia ta beneficia no solamente Caribe Hulandes, sino tambe e comunidad cientifico mundial.  

***********************************************************************************  

DCNA 

Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ta sostene comunicacion (cientifico) y  divulgacion den region di Caribe Hulandes door di percura cu e informacion cientifico relaciona cu naturalesa ta ampliamente disponibel a traves di entre otro, Dutch Caribbean Biodiversity Database, e plataforma di noticia BioNews di DCNA y prensa.  No tin derecho pa saca nada di e contenido. DCNA no ta responsabel pa e contenido y e impactonan indirecto cu resulta di e publicacion di e articulo aki. 

DCNA a lansa un proyekto nobo  ‘Monitoring for Bird Biodiversity Conservation in the Dutch Caribbean  – Monitoreo pa konservashon di biodiversidat di para na Karibe Hulandes’.  Pa medio di un kombinashon di entrenamentu mehorá, investigashon den vèlt i uso di un programa di monitoreo standarisá, awor organisashonnan lokal di maneho di naturalesa por aportá mas mihó na monitoreo i protekshon di populashon di para di tera i nan alrededor den área karibense. 

Ku e proyekto nobo akí Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ke ekipá e organisashonnan di maneho di naturalesa (e parkenan) – Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA), Stichting Nationale Parken Bonaire (STINAPA), Caribbean Research and Management of Biodiversity (CARMABI), Saba Conservation Foundation, St. Eustatius National Parks (STENAPA) i Nature Foundation St. Maarten– ku e hèrmèntnan  pa aktivamente monitoriá populashon di para di tera i analisá e informashonnan. E proyekto akí ta mas ku solamente akumulá informashon; e ta un inisiativa dinámiko, impulsá sientífikamente i ku nan a diseñá pa hasi análisis amplio i interkambio di konosementu posibel i pa brinda komprenshon tokante salú di e ekosistemanan lokal. E proyekto a ranka sali e aña akí i ta kontinuá te den e promé kuartal di aña 2028. Ministerio di Agrikultura, Naturalesa i Kalidat di Kuminda ta finansiá e proyekto i Nationale Postcode Loterij ta finansiá e aktividatnan di DCNA. 

Salú ekológiko 

Para ta ofresé un lèns úniko atraves di kua e parkenan por evaluá salú general di nan ekosistemanan. Banda di esaki para ta hunga un ròl krusial den ekosistema di e islanan, por ehèmpel pa medio di polinisá flor i plama simia, i nan ta enfatisá kon importante áreanan protehá ta pa sierto espesienan vulnerabel ku un área restringí kaminda ta topa ku nan. Pa medio di sigui e abundansia relativo i e komposishon di espesie di para den diferente tipo di medio ambiente, por optené konosementu importante riba nivel insular, interinsular i regional.  

Un di e metanan ta pa komprendé e abundansia relativo di para mas mihó, tantu en general komo pa espesienan spesífiko. Pa medio di opservashon minusioso e proyekto akí ta bai purba distinguí patronchi i fluktuashon den kurso di vários temporada i tempu. E fluktuashonnan akí no solamente ta indikadónan di bida di para, pero tambe ta duna un bista riba un dinamismo ekológiko mas amplio.  

Aparte di esaki durante henter aña e proyekto akí lo investigá komposishon di espesienan di para den diferente alrededor. Esaki lo duna e parkenan un mihó komprenshon di e manera ku ekosistemanan lokal ta evoluá i adaptá nan mes durante henter aña.  

E esfuersonan i monitoreo lo yuda garantisá ku ta identifiká espesienan menasá na tempu pa influensiá nan sobrebibensia riba término largu. Kambio  – òf ousensia di kambio  –  den grandura di e populashon di para tambe por indiká sierto kambionan òf stabilidat den medio ambiente. Di e manera akí monitoreo di populashon di para por konta nos mas tokante ‘salú’ di naturalesa en general. Esaki ta yuda e parkenan pa evaluá éksito di konservashon di naturalesa i si ta nesesario adaptá e medidanan di maneho. 

Metodologia 

Foto: Rostislav Stach (SHAPE/DCNA)- Tur derecho reserva

Na aña 2022 DCNA a ofresé personal di parke e posibilidat pa asistí na e tayer di PROALAS pa monitoreo di para na Repúblika Dominikana, organisá pa BirdsCaribbean. Via e Grupo di Trabou di Investigashon i Monitoreo di DCNA e parkenan a skohe pa usa e protokòl di PROALASkomo un método standarisá di monitoreo pa para di tera. Danki na e protokòl standarisá akí e informashonnan ku a akumulá den e programa akí lo ta komparabel entre e islanan di Karibe Hulandes i ku sobrá di e área karibense i region Suramerikano. 

Dos biaha pa aña lo ehekutá investigashon di para, spesífikamente na luna di mart/aprel (despues di temporada di yobida) i na luna di òktober/novèmber (promé ku temporada di yobida) na tur e seis islanan di Karibe Hulandes. Rangernan entrená di parke i otro ekspertonan di para lo ehekutá e investigashonnan akí. 

Un dedikashon kompartí na siensia 

E proyekto akí lo kontribuí na realisashon di e metanan stratégiko riba tereno di para (di tera) i nan áreanan di biba komo parti di e  Plan di Maneho di Naturalesa i Medio Ambiente di e ministerionan di Agrikultura, Naturalesa i Kalidat di Kuminda i Infrastruktura i Maneho di Awa. A desaroyá e proyekto den konsulta ku Wageningen University & Research pa sòru ku por us’é pa e ‘Raportahe tokante Estado di Naturalesa di Karibe Hulandes’ korespondiente. Ademas, pa promové transparensia i kolaborashon, lo hasi tur e informashonnan akumulá aksesibel via Dutch Caribbean Biodiversity, Observation.org, i BirdsCaribbean. E dedikashon na kompartimentu di informashon ta surpasá frontera i ta sòru pa e esfuersonan impulsá pa siensia riba tereno di konservashon di naturalesa no solamente ta na benefisio di e área di Karibe Hulandes, pero tambe di e komunidat sientífiko mundial.  

***********************************************************************************  

DCNA       

 Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA)  ta sostené komunikashon (sientífiko) i ‘outreach’ den region hulandes karibense pa medio di hasi informashon sientífiko relashoná ku naturalesa mas ampliamente disponibel via entre otro Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA su plataforma di notisia BioNews i via prensa. No por derivá ningun derecho for di e kontenido. DCNA no ta responsabel pa e kontenido i e konsekuensianan (in)direkto ku ta surgi for di publikashon di e artíkulo akí. 

Published in BioNews 69

Dutch and Papiamentu below

 The Caribbean Netherlands’ Nature and Environmental Policy Plan 2020-2030 is an integrated plan to safeguard and enhance the natural environment over the next decade. Through this overarching framework and the island specific implementation agendas, a series of programs and projectshave been developed and initiated on the BES islands to help meet the ambitious goals, enhancing overall nature conservation and improving local resilience against climate change.  

NEPP 

The Nature and Environmental Policy plan 2020-2030 (NEPP) presents a strategy, setting ambitious strategic goals and targets that are worked out through milestones and in the island specific implementation agendas. The targets, milestones and measures aim to address pressing environmental challenges and promote sustainable development for the islands of Bonaire, Saba and St. Eustatius (BES). The aim of this policy is to establish a framework for implementing progressive policies that protect the Caribbean Netherlands’s unique landscapes and biodiversity while combatting climate change. 

French angel fish. Photo credit: MMBockstael-Rubio- all rights reserved

The NEPP has been developed by the Dutch Ministries of Agriculture, Nature and Food Quality (LNV), Infrastructure and Water Management (I&W) and Interior and Kingdom Relations (BZK) in close cooperation with the Public Entities of Bonaire, Saba and St. Eustatius and local organizations. The plan is a continuation of earlier environmental policies and reflects the Netherlands’ commitment to fulfilling international agreements such as the United Nations’ Sustainable Development Goals (SDGs), the objectives under the Convention on Biological Diversity (CBD) and the Cartagena Convention and its underlying protocols. 

Strategic Goals 

Within this framework, four strategic goals have been laid out. The first is to reverse coral reef degradation through better erosion control, effective waste and wastewater management and through coral reef restoration.  The second strategic goal is to restore and conserve unique habitats and species, which is done through conserving and preserving native habitats and species and combating invasive species.  Strategic goal three concerns the sustainable use of land and water for the development of the local economy, which will focus on sustainable fisheries, balancing tourism with nature conservation and investing in sustainable local food production.  Lastly, the fourth strategic goal aims to create local conditions to ensure sustainable results of nature policy through improved awareness, education and training, employment investments and developing a structural research agenda. 

Programs and projects 

On Bonaire, Sint Eustatius and Saba steering groups have been established to coordinate, monitor, and steer the implementation of the NEPP and the island implementation agenda. Each steering group is chaired by the governor of that island, the members of the steering group are LNV, IenW, BZK and the respective Public Entity. On each island there is a program manager for the implementation of the NEPP and implementation agenda. The program manager is also the secretary of the steering group.  

Taking into consideration the limited capacity on each island, a program structure has been established to effectively initiate, execute, and monitor projects. In close cooperation with and between the steering groups, governments, park authorities, NGOs and private organizations, a set of projects and project proposals have been submitted, are in progress or have been finalized to facilitate meeting these four strategic goals. These projects cover a wide variety of topics including wastewater management, invasive species control, water quality monitoring, habitat restoration and investments in innovative agricultural practices such as hydroponics, just to name a few.  A complete overview of related projects is now available on the Dutch Caribbean Nature Alliance website (https://dcnanature.org/nepp-overview/) and kept up to date and published monthly in their free digital newsletter “BioNews”(https://dcnanature.org/news/). 

Value 

The Caribbean Netherlands’ Nature and Environmental Policy Plan 2020-2030 represents a significant step forward in the Netherlands’ commitment to sustainable development and environmental protection. By setting ambitious goals and embracing innovative strategies, the plan paves the way for a cleaner, greener, and more resilient future.  

DCNA 

The Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) supports (science) communication and outreach in the Dutch Caribbean region by making nature related (scientific) information more widely available through amongst others the Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA’s news platform BioNews and through the press. This article contains information from several projects but the projects themselves are not DCNA studies. No rights can be derived from the content. DCNA is not liable for the content and the in(direct) impacts resulting from publishing this article. 

Het Natuur- en Milieubeleidsplan 2020-2030 van Caribisch Nederland is een integraal plan om de natuur de komende tien jaar te beschermen en te versterken. Door dit overkoepelende kader en de eilandspecifieke uitvoeringsagenda’s is op de BES-eilanden een reeks programma’s en projecten ontwikkeld en gestart om de ambitieuze doelstellingen te helpen behalen, het algehele natuurbehoud te verbeteren en de lokale weerbaarheid tegen klimaatverandering te verbeteren. 

NMBP 

Het Natuur- en Milieubeleidsplan 2020-2030 (NMBP) presenteert een strategie met ambitieuze strategische doelen en streefdoelen uitgewerkt in mijlpalen en in de eilandspecifieke uitvoeringsagenda’s. De doelen, mijlpalen en maatregelen zijn gericht op het aanpakken van urgente milieu-uitdagingen en het bevorderen van duurzame ontwikkeling voor de eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius (BES). Het doel van dit beleid is om een kader te creëren voor de uitvoering van vooruitstrevend beleid dat de unieke landschappen en biodiversiteit van Caribisch Nederland beschermt en tegelijkertijd klimaatverandering tegengaat. 

Franse keizervis. Foto credit: MMBockstael-Rubio- alle rechten voorbehouden

Het NMBP is ontwikkeld door de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in nauwe samenwerking met de openbare lichamen Bonaire, Saba en Sint Eustatius en lokale organisaties. Het plan is een voortzetting van eerder milieubeleid en weerspiegelt de Nederlandse inzet voor het nakomen van internationale afspraken zoals the Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties, de doelstellingen van the Convention on Biological Diversity (CBD) en the Cartagena Convention en de daaraan ten grondslag liggende protocollen. 

Strategische doelen 

Binnen dit kader zijn vier strategische doelen opgesteld. De eerste is om de aantasting van koraalriffen om te keren door betere erosiecontrole, effectief afval- en afvalwaterbeheer en door herstel van koraalriffen. Het tweede strategische doel is het herstel en behoud van unieke leefgebieden en soorten, wat wordt gedaan door inheemse leefgebieden en soorten te behouden en invasieve soorten te bestrijden. Strategisch doel drie betreft het duurzaam gebruik van land en water voor de ontwikkeling van de lokale economie, waarbij de nadruk zal liggen op duurzame visserij, het balanceren van toerisme met natuurbehoud en investeren in duurzame lokale voedselproductie. Het vierde strategische doel, ten slotte, beoogt lokale voorwaarden te scheppen voor duurzame resultaten van het natuurbeleid door middel van betere voorlichting, onderwijs en opleiding, werkgelegenheidsinvesteringen en het ontwikkelen van een structurele onderzoeksagenda. 

Programma’s en projecten 

Op Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn stuurgroepen ingesteld om de uitvoering van het NMBP en de eilandelijke uitvoeringsagenda te coördineren, te monitoren en te sturen. Elke stuurgroep wordt voorgezeten door de gezaghebber van dat eiland. De leden van de stuurgroep zijn LNV, IenW, BZK en het betreffende openbaar lichaam. Op elk eiland is er een programmamanager voor de uitvoering van het NMBP en de uitvoeringsagenda. De programmamanager is tevens secretaris van de stuurgroep. 

Rekening houdend met de beperkte capaciteit op elk eiland, is er een programmastructuur opgezet om projecten effectief te initiëren, uit te voeren en te monitoren. In nauwe samenwerking met en tussen de stuurgroepen, overheden, parkautoriteiten, ngo’s en particuliere organisaties is een reeks projecten en projectvoorstellen ingediend, in uitvoering of afgerond om het behalen van deze vier strategische doelen te vergemakkelijken. Deze projecten hebben betrekking op een breed scala aan onderwerpen, waaronder afvalwaterbeheer, beheersing van invasieve soorten, monitoring van de waterkwaliteit, herstel van leefgebieden en investeringen in innovatieve landbouwpraktijken zoals hydrocultuur, om er maar een paar te noemen. Een compleet overzicht van gerelateerde projecten is nu beschikbaar op de website van de Dutch Caribbean Nature Alliance (https://dcnanature.org/nepp-overview/) en wordt maandelijks bijgewerkt en gepubliceerd in hun gratis digitale nieuwsbrief “BioNews”(https://dcnanature.org/news/). 

Waarde 

Het Natuur- en Milieubeleidsplan 2020-2030 van Caribisch Nederland is een belangrijke stap voorwaarts in de Nederlandse inzet voor duurzame ontwikkeling en milieubescherming. Door ambitieuze doelen te stellen en innovatieve strategieën te omarmen, maakt het plan de weg vrij voor een schonere, groenere en veerkrachtigere toekomst. 

DCNA 

De Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ondersteunt (wetenschaps)communicatie en outreach in de Nederlandse Caribische regio door natuurgerelateerde (wetenschappelijke) informatie breder beschikbaar te maken via onder meer de Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA’s nieuwsplatform BioNews en via de pers. Dit artikel bevat informatie van verschillende projecten, maar de projecten zelf zijn geen DCNA-onderzoeken. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. DCNA is niet aansprakelijk voor de inhoud en de indirecte gevolgen die voortvloeien uit het publiceren van dit artikel. 

E Plan di Maneho pa Naturalesa i Medio Ambiente 2023-2030 di Hulanda Karibense ta un plan integral pa protehá i fortifiká nos ambiente natural den e próksimo 10 aña. Pa medio di e kuadro general akí i e agèndanan di implementashon spesífiko pa kada isla a desaroyá i inisiá un seri di programa i proyektona e islanan BES pa yuda realisá e metanan ambisioso, mehorá  konservashon en general di naturalesa i mehorá e resiliensia lokal kontra kambio di klima. 

Plan di Maneho pa Naturalesa i Medio Ambiente 2020-2030 

E Plan di Maneho pa Naturalesa i Medio Ambiente 2020-2030 ta presentá un strategia ku metanan stratégiko ambisioso i ophetivonan ku ta keda elaborá pa medio di logronan i den e agèndanan di implementashon spesífiko pa kada isla. E metanan, logronan i medidanan ta enfoká riba atendementu ku desafionan di medio ambiente urgente i riba promoshon di desaroyo sostenibel pa e islanan Boneiru, Saba i Sint Eustatius (BES). Meta di e maneho akí ta pa krea un kuadro pa implementashon di maneho progresivo ku ta protehá e paisahenan úniko i e biodiversidat di Hulanda Karibense i ku na mes momentu ta kombatí kambio di klima. 

French angel fish. Photo credit: MMBockstael-Rubio- all rights reserved

E ministerionan di Agrikultura, Naturalesa i Kalidat di Kuminda (LNV), Infrastruktura i Maneho di Awa (I&W) i Asuntunan di Interior i Relashonnan den Reino (BZK) den kolaborashon estrecho ku e entidatnan públiko Boneiru, Saba i Sint Eustatius i organisashonnan lokal a desaroyá e Plan di Maneho pa Naturalesa i Medio Ambiente 2020-2030. E plan akí ta un kontinuashon di e maneho anterior di medio ambiente i ta reflektá Hulanda su dedikashon pa kumpli ku  tratadonan internashonal, manera e Metanan Sostenibel di Desaroyo (SDG) di Nashonnan Uní, e metanan di e Tratado enkuanto Diversidat Biológiko (CBD) i e Tratado di Cartagena i e protokòlnan ku ta basá riba esaki. 

Metanan stratégiko 

Dentro di e kuadro akí a formulá kuater meta stratégiko. E promé ta pa drai bèk e degradashon di ref di koral pa medio di mihó kontròl riba eroshon, maneho efektivo di desperdisio i awa shushi i restorashon di ref di koral. E di dos meta stratégiko ta restorashon i konservashon di habitatnan i espesienan úniko, loke ta keda realisá pa medio di konservashon i preservashon di habitatnan i espesienan endémiko i pa medio di kombatí espesienan invasivo. E di tres meta stratégiko ta trata di uso sostenibel di tera i awa pa desaroyo di ekonomia lokal, kaminda énfasis lo ta riba piskamentu sostenibel, ponementu di turismo den ekilibrio ku preservashon di naturalesa i invershon den produkshon lokal i sostenibel di kuminda. E di kuater meta stratégiko, finalmente, tin komo ophetivo pa krea kondishonnan lokal pa resultadonan sostenibel di maneho di naturalesa, pa medio di mihó informashon, enseñansa i formashon, invershon den oportunidat pa trabou i desaroyo di un agènda di investigashon struktural. 

Programa i proyekto 

Na Boneiru, Sint Eustatius i Saba a instituí gruponan di direkshon pa kordiná, monitoreá i duna direkshon na implementashon di e Plan di Maneho pa Naturalesa i Medio Ambiente 2020-2030 i e agènda insular di implementashon. Gezaghèber di e isla ta presidí kada grupo di direkshon. E miembronan di e grupo di direkshon ta e ministerionan di Agrikultura, Naturalesa i Kalidat di Kuminda, Infrastruktura i Maneho di Awa, Asuntunan di Interior i Relashonnan den Reino i e entidat públiko en kestion. Na kada isla tin un mènedjer di programa pa implementashon di e  Plan di Maneho pa Naturalesa i Medio Ambiente 2020-2030  i e agènda di implementashon. E mènedjer di programa ta alabes sekretario di e grupo di direkshon. 

Teniendo kuenta ku e kapasidat limitá na kada isla, a establesé un struktura di programa pa inisiá, implementá i monitoreá e proyektonan efektivamente. Den kolaborashon estrecho ku i entre e gruponan di direkshon, gobièrnunan, outoridatnan di parke, organisashonnan no-gubernamental (ngo-nan) i organisashonnan partikular a entregá un seri di proyekto i proposishon pa proyekto ku ta den implementashon òf ku a finalisá, pa fasilitá kumplimentu ku e kuater metanan stratégiko akí. E proyektonan akí ta relashoná ku un variedat amplio di tópiko, entre otro maneho di awa shushi, kontròl di espesienan invasivo, monitoreo di kalidat di awa, restorashon di habitat i invershon den práktika inovativo di agrikultura manera hidrokultura, djis pa menshoná algun. Un bista general kompleto di e proyektonan enbolbí ta disponibel awor riba wèpsait di Dutch Caribbean Nature Alliance (https://dcnanature.org/nepp-overview/) i ta keda aktualisá mensualmente i publiká den nan boletin di notisia digital grátis ‘BioNews’. 

Balor 

E Plan di Maneho pa Naturalesa i Medio Ambiente pa Hulanda Karibense ta un paso importante padilanti pa loke ta trata Hulanda su dedikashon na desaroyo sostenibel i protekshon di medio ambiente. Pa medio di formulá metanan ambisioso i brasa strategianan inovativo, e plan ta habri kaminda pa un futuro mas limpi, mas bèrdè i mas resiliente. 

DCNA 

Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ta sostené komunikashon (sientífiko) i ‘outreach’ den region hulandes karibense pa medio di hasi informashon sientífiko relashoná ku naturalesa mas ampliamente disponibel via entre otro Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA su plataforma di notisia BioNews i via prensa. E artíkulo akí ta kontené informashon di diferente proyekto, pero e proyektonan mes no ta investigashon di DCNA. No por derivá ningun derecho for di e kontenido. DCNA no ta responsabel pa e kontenido i e konsekuensianan indirekto ku ta surgi for di publikashon di e artíkulo akí.  

Published in BioNews 68

Research agenda's of the Nature & Environment Policy Plan.

The agenda's are developed in collaboration between the Dutch ministries of LNV, I&nW, BZK, openbare lichamen Bonaire, Saba en Sint Eustatius and DCNA.

Nederlands, Papiamento and Papiamentu below.

The Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) and the World Wide Fund for Nature (WWF-NL)  are pleased that protection for nature in the Caribbean Netherlands has been included in the budget by the cabinet for the coming governmental term. Last week it was announced that the government wants to allocate an additional 35 million euros for nature in the Caribbean Netherlands, as was included in the coalition agreement.

More than 35 million euros will be made available for the implementation of the Nature and Environmental Policy Plan (NEPP) in the Caribbean Netherlands. This NEPP is an ambitious program for nature and the environment that runs through 2030. In addition to the contribution for nature, the coalition agreement also includes a structural budget of 30 million euros per year to protect culture and nature in the Caribbean Netherlands. This can be used to tackle long-term issues such as wastewater treatment and waste disposal.

“We are extremely grateful that ten million has been reserved in the budget for strengthening the management of nature parks on Bonaire, Saba and St. Eustatius,” said Tadzio Bervoets, director of DCNA, the umbrella organization for all national parks on the six Dutch Caribbean islands. “This shows once again the importance that parks have in preserving nature on and around our islands. Hopefully this will lead to a long-term and structural reinforcement of the nature parks, not only in the Caribbean Netherlands, but also in the future for Aruba, Curaçao and Sint Maarten.”

“With this money, serious steps can be taken to protect vulnerable biodiversity,” said Arjan de Groene, Landscape Coordinator of the Caribbean Netherlands, for WWF-NL. “We are happy to work with the Minister and the local administrators and organizations on a proper implementation of this budget. It would be great if we can have a conversation about this in the short term.”

Nature in the Caribbean part of the kingdom has been declining for years. On land, nature has been damaged by erosion and increased building construction, and under water the reefs are strongly deteriorated due to pollution and climate change. This new budget is therefore desperately needed to improve the overhall health of nature.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Nederlands

Extra budget voor natuur Caribisch Nederland

De Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) en het Wereld Natuur Fonds (WWF-NL) zijn verheugd met het budget voor bescherming van de natuur in Caribisch Nederland dat door het kabinet voor de komende regeringsperiode is gereserveerd. Afgelopen week werd bekend hoe de overheid de meer dan 35 miljoen euro extra voor natuur op Caribisch Nederland, zoals opgenomen in het regeerakkoord specifiek wil bestemmen.

De ruim 35 miljoen euro wordt beschikbaar gesteld voor de implementatie van het Natuur- en Milieubeleidsplan (NMBP) Caribisch Nederland. Dit NMBP is een ambitieus programma voor natuur en milieu dat loopt tot 2030. Naast de bijdrage voor natuur is er ook een structurele post van 30 miljoen euro per jaar opgenomen in het regeerakkoord om de cultuur en natuur in Caribisch Nederland te beschermen. Dit kan ingezet worden om langlopende issues zoals afvalwaterzuivering en vuilophaal aan te pakken.

“We zijn bijzonder dankbaar dat er tien miljoen in het budget is gereserveerd voor de versterking van het beheer van natuurparken op Bonaire, Saba en St. Eustatius” aldus Tadzio Bervoets, directeur van de DCNA, de overkoepelende organisatie voor alle nationale parken op alle zes de Nederlands Caribische eilanden. “Dit toont eens te meer het belang dat parken hebben in het behoud van de natuur op en rond onze eilanden. Hopelijk leidt dit tot een langdurige en structurele versterking van de natuurparken, niet alleen in Caribisch Nederland, maar in de toekomst ook voor Aruba, Curaçao en Sint Maarten”

“Met dit geld kunnen serieuze stappen worden gemaakt om de kwetsbare biodiversiteit te beschermen”, aldus Arjan de Groene, Landschapscoördinator Caribisch Nederland, van WWF-NL. “We werken graag samen met de minister en de lokale bestuurders en organisaties aan een goede invulling van dit budget. Goed als we op korte termijn hierover het gesprek kunnen voeren.”

De natuur in het Caribisch deel van het koninkrijk gaat al jaren achteruit. Op land is de natuur beschadigd door erosie en steeds verder oprukkende bebouwing en onder water gaan de koraalriffen sterk acteruit door vervuiling en klimaatverandering. Dit nieuwe budget is dan ook hard nodig om de natuur weer gezond te maken.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Papiamento

Presupuesto extra pa naturalesa den Caribe Hulandes

Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) y Fondo Mundial pa Naturalesa (WWF-NL) ta contento cu e presupuesto pa proteccion di naturalesa den Caribe Hulandes cu e gabinete a reserva pa e proximo periodo di gobernacion. Siman pasa a anuncia cu gobierno kier destina mas di 35 miyon extra pa naturalesa den Caribe Hulandes, tal y como manera tuma den e acuerdo di gobernacion.

E mas di 35 miyon ta wordo poni na disposicion di implementacion di e Plan di Maneho Ambiental y di Naturalesa (PNMB) den Caribe Hulandes. PNMB ta un programa ambicioso pa naturalesa y medio ambiente cu ta core te aña 2030. Ademas di e contribucion pa naturalesa, tambe a inclui un post structural di 30 miyon anual den e acuerdo di gobernacion pa proteha cultura y naturalesa den Caribe Hulandes. Esaki por wordo uza pa trata asunto a largo plazo, manera tratamento di awa di beerput y recogemento di sushi.

“Nos ta hopi agradeci cu a reserva dies miyon den e presupuesto pa fortalece maneho di e parkenan natural na Boneiro, Saba y Sint Eustatius”,Tadzio Bervoets, director di DCNA, e organisacion coordinador di tur e parkenan nacional den e seis islanan di Caribe Hulandes a bisa. “Esaki ta demostra un biaha mas e importancia cu e parkenan tin den preservacion di naturalesa na y alrededor di nos islanan. Nos ta spera cu esaki lo conduci na un fortificacion structural a largo plazo di e parkenan natural, no solamente den Caribe Hulandes, sino tambe den futuro pa Aruba, Corsou y Sint Maarten”.

“Cu e placa aki por tuma medida serio pa proteha e biodiversidad vulnerabel”, Arjan de Groene, Coordinado di Paisahe di Caribe Hulandes, di WWF-NL a bisa. “Nos ta feliz di traha cu e minister, e mandatarionan y organisacionnan local na implementacion adecuado di e presupuesto aki. Lo ta bon si nos por hiba un conversacion tocante esaki a corto plazo”.

Naturalesa den e parti Caribense di reino ta empeorando durante añanan caba. Riba tera, erosion y construccion di cas ta avansa cada vez mas, y bou di awa e rifnan di coral ta deteriora severamente debi na contaminacion y cambio climatico. Por lo tanto, e presupuesto nobo aki ta hopi necesario pa haci  naturalesa saludabel atrobe.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Papiamentu

Fondo èkstra pa naturalesa di Karibe Hulandes

Dutch Caribbean Natura Alliance (DCNA) i Wereld Natuur Fonds (WWF-NL) ta kontentu ku e fondo pa protekshon di naturalesa den Karibe Hulandes ku e gabinete a reservá pa e periodo di gobernashon benidero. Siman pasá a bira konosí kon gobièrnu ta bai destiná spesífikamente e mas ku 35 mion èkstra pa naturalesa na Karibe Hulandes, manera ku ta pará den e akuerdo di gobernashon.

Ta pone e mas ku 35 mion disponibel pa implementashon di e Natuur- en Milieubeleidsplan (NMBP) Caribisch Nederland/Plan di Maneho pa Naturalesa i Medioambiente Karibe Hulandes. E NMBP akí ta un programa ambisioso pa naturalesa i medioambiente ku ta kana te ku 2030. Banda di e kontribushon pa naturalesa a hinka tambe un pòst struktural di 30 mion pa aña den e akuerdo di gobernashon pa protekshon di kultura i naturalesa na Karibe Hulandes. Lo por usa esaki pa atendé tópikonan di término largu manera kloaka i rekohementu di sushi.

“Nos ta sumamente agradesido ku a reservá dies mion den e presupuesto pa refuerso di maneho di parkenan di naturalesa na Boneiru, Saba i Statia” segun Tadzio Bervoets, director di DCNA, ku ta e organisashon kapa, bou di kua tur e parkenan nashonal di e seis islanan di Karibe Hulandes ta kai.  “Esaki ta demonstrá mas prinsipalmente e importansia ku e parkenan tin den konservashon di naturalesa, riba i rondó di nos islanan. E speransa ta ku esaki ta kondusí na un refuerso struktural pa e parkenan di naturalesa. No solamente pa Hulanda Karibense pero den futuro tambe pa Aruba, Kòrsou i St. Maarten”.

“Ku e sèn akí por tuma pasonan serio pa protehá e biodiversidat frágil” segun Arjan de Groene, Kordinadó di Paisahe di Hulanda Karibense, di WWF-NL. “Gustosamente nos ta traha huntu ku e minister i e mandatarionan lokal i organisashonnan pa duna un bon kontenido pa e fondo. Lo ta bon ku nos por tene kombershonnan riba esaki denter di poko.”

Naturalesa den e parti Karibense di Reino ya pa añanan ta bayendo atras. Riba tera naturalesa a sufri daño pa motibu di eroshon i oumento kontinuo di konstrukshon. I bou di awa e refnan di koral ta bai duru atras pa motibu di polushon i kambio di klima. E fondo nobo aki ta hopi nesesario pa hasi e naturalesa salú atrobe.

Published in BioNews 51