Bescherming en Beheer Mariene Biodiversiteit in de Nederlandse Antillen en Aruba. Een analyse van het internationaalrechtelijk en nationaalrechtelijk kader.

Samenvatting:

Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft TNO Bouw en Ondergrond en het Netherlands Institute for the Law of the Sea (NILOS), Universiteit Utrecht opdracht gegeven het onderhavige onderzoek uit te voeren. Deels is deze opdracht het gevolg van de nieuwe staatkundige verhoudingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden, waardoor het Ministerie van LNV vanaf een nog te bepalen tijdstip (vooralsnog wordt uitgegaan van 15 december 2008) voor wat betreft LNV-zaken verantwoordelijk wordt voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba (de ‘BES- eilanden’) en hun maritieme zones. Daarnaast is dit onderzoek wenselijk in het licht van de al geruime tijd aanwezige behoefte bij de overheid van de Nederlandse Antillen aan het ontwikkelen van integraal beleid en regelgeving voor de bescherming en het beheer van mariene biodiversiteit en duurzame visserij in de Nederlandse Antillen.

De centrale onderzoeksvraag die door de opdrachtgever aan de onderzoekers is voorgelegd luidt:

Welk juridisch raamwerk en bouwstenen daarbinnen ten aanzien van de bescherming en beheer van mariene biodiversiteit in de maritieme zones van de huidige Nederlandse Antillen en Aruba, alsmede onder invloed van (visserij)activiteiten onder haar vlaggenstaat jurisdictie elders, zijn

1. noodzakelijk voor het nakomen van relevante juridisch bindende en niet-juridisch bindende internationale verplichtingen en doelstellingen van de verschillende landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden; en
2. wenselijk in het licht van het huidige relevante internationale juridische raamwerk?

Deze centrale onderzoeksvraag is verder opgedeeld in een aantal subvragen. Daarnaast wordt er ook specifiek aandacht besteed aan de bescherming en het beheer van de mariene biodiversiteit van de Saba bank. De uitkomsten van dit onderzoek werden in een eerder deelrapport neergelegd en zijn in het huidige rapport geïntegreerd Voor deze ‘case study’ waren de volgende onderzoeksvragen overeengekomen:

• Welk type nationale regelgeving (Rijksregelgeving, Nederlandse regelgeving of eilandregelgeving) is benodigd om de Saba bank te beschermen tegen menselijke activiteiten? Ga daarbij in op de mogelijkheden en beperkingen van de Natuurbeschermingswet 1998.
• Welke ‘associate protective measures (APM’s) zijn geschikt om de Saba bank te beschermen tegen scheepvaart?
• Wat zijn de eventuele beperkingen die voortvloeien uit het van toepassing laten verklaren van bepaalde APM’s?
• Is het voor het aanwijzen van een ‘particularly sensitive sea area’ (PSSA) en het daarbinnen laten vaststellen van APM’s zeewaarts van de territoriale zee noodzakelijk dat er een exclusieve economische zone (EEZ) afgekondigd is?

In het korte tijdsbestek waarbinnen het rapport opgesteld diende te worden hebben de onderzoekers zoveel mogelijk geprobeerd de hierboven genoemde onderzoeksvragen te beantwoorden. In het licht van de tijdsdruk, de voortdurende onduidelijkheid over de toekomstige staatsrechtelijke structuur van het Koninkrijk der Nederlanden en de wijze waarop die geëffectueerd zal worden, alsmede de onzekerheid over de wijze waarop dit rapport en diens conclusies en actiepunten gebruikt zullen worden, hebben de onderzoekers gemeend dat de opdrachtgevers in eerste instantie vooral gebaat zijn met een overzicht van het relevante internationale regime, de relevante wet- en regelgeving van de Nederlandse Antillen en Aruba, de belangrijkste inhoudelijke aspecten van beide en daarop gebaseerde conclusies en actiepunten. De onderzoekers hopen dat het huidige rapport en diens conclusies en actiepunten een bijdrage kunnen leveren aan beleidsvorming en eventueel het formuleren van gericht nader onderzoek in de context van de langzaam duidelijker wordende wijze waarop de toekomstige staatsrechtelijke structuur van het Koninkrijk geëffectueerd zal worden.

Het rapport behandelt deze vragen onder de volgende hoofdthema's: de nieuwe staatsrechtelijke structuur van het Koninkrijk; het relevante internationale regime; noodzaak van instellen EEZ; visserij; beschermde zeegebieden (MPA’s); en bescherming en beheer mariene biodiversiteit van de Saba bank.